Uwagi zgłoszone przez PIT do projektu ustawy o Turystycznym Funduszu Gwarancyjnym
Warszawa, 23 sierpnia 2012 r.
Ministerstwo Sportu i Turystyki
Dyrektor Departamentu Turystyki
Pani Maria Napiórkowska
Szanowna Pani Dyrektor,
Polska Izba Turystyki zwraca uwagę na konieczność prowadzenia jednocześnie prac nad nowelizacją ustawy o usługach turystycznych oraz nad wstępnym projektem ustawy o Turystycznym Funduszu Gwarancyjnym. Branża turystyczna oczekuje wzmocnienia bezpieczeństwa klientów biur podróży oraz uszczelnienia systemu zabezpieczeń turystycznych w taki sposób, by działanie nieuczciwych przedsiębiorców nie rzucało cienia na prowadzoną działalność przez biura podróży Nie zostanie to osiągnięte poprzez uchwalenie jedynie ustawy o Turystycznym Funduszu Gwarancyjnym.
Polska Izba Turystyki już w 2009 r. zgłaszała Ministerstwu Sportu i Turystyki szereg uwag dotyczących funkcjonowania ustawy o usługach turystycznych. W związku z pismem MSiT (Nr DT-II/552/3/2012/KS/1) dotyczącym prowadzonej przez MSiT analizy funkcjonowania ustawy o usługach turystycznych i wyznaczonego przez Państwa terminu na przedstawienie uwag do 25 września br., Polska Izba Turystyki niniejszym odnosi się wyłącznie do wstępnego projektu ustawy z dnia 2 sierpnia 2012 r. o Turystycznym Funduszu Gwarancyjnym i przedstawia następujące uwagi:
Polska Izba Turystyki w latach 2009-2012 wielokrotnie prezentowała stanowisko, że konieczne jest stworzenie dwufilarowego systemu zabezpieczeń wobec nowego brzmienia art. 5 ustawy o usługach turystycznych. W związku z tym, z zadowoleniem przyjmuje fakt, że podjęto utworzenie funduszu jako II filaru zabezpieczeń, co deklarowano już w 2009 r., w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy.
W ocenie Izby najważniejszą sprawą jest charakter funduszu i jego rola w systemie zabezpieczeń finansowych wymaganych od organizatorów turystyki i pośredników turystycznych.
W projekcie ustawy przyjęto, że będzie on miał charakter przepływowy: fundusz – rachunek bankowy, z którego marszałkowie województw jako dysponenci środków zabezpieczeń podstawowych (I filar) i środków z funduszu (II filar) będą pokrywali szkody turystyczne wynikłe wskutek niewypłacalności organizatora.
Fundusz prezentowany w projekcie nie ma żadnych zadań kontrolnych z zakresu sytuacji finansowej touroperatorów.
Brak uzasadnienia do projektu ustawy nie pozwala na gruntowaną ocenę proponowanego w projekcie modelu funduszu. Nie znamy bowiem motywów, którymi MSiT kierowało się wybierając wariant fundusz-kasjer a nie fundusz-kontroler i kasjer. Zakładając, że przeprowadzona została w tym zakresie odpowiednia analiza, konieczne jest zdaniem Izby dołączenie do projektu ustawy jej wyników jako elementu uzasadnienia projektu ustawy.
Podobnie brak projektu aktu wykonawczego dotyczącego składek płaconych do Funduszu nie pozwala na pełną ocenę projektu ustawy w tym zakresie. Jeżeli na obecnym etapie prac nie ma jeszcze wstępnego projektu takiego rozporządzenia, Ministerstwo Sportu i Turystyki dysponuje zatem z pewnością założeniami regulacji prawnej składek. Polska Izba Turystyki zwraca się z prośbą o przesłanie takich założeń.
Polska Izba Turystyki zajmuje stanowisko, że Fundusz powinien być wyposażony we wspomniane kompetencje kontrolne. Głównym celem kontroli powinno być zapobieganie sprzedaży imprez przez touroperatorów niewystarczająco ubezpieczonych oraz eliminowanie ich z rynku w razie poważnego zagrożenia niewypłacalnością.
Zdaniem Polskiej Izby Turystyki błędne jest rozwiązanie przyjęte w art. 6, zgodnie z którym klient zgłasza roszczenie o wypłatę środków z Funduszu. Klient bowiem kieruje roszczenie do marszałka i jeżeli ten nie ma środków na wypłatę 100% kwoty, która według art. 5 ustawy o usługach turystycznych należy się klientowi, wtedy marszałek występuje do funduszu o brakujące środki. Podobnie jak w przypadku wypłat z zabezpieczenia podstawowego. To marszałek a nie klient zwraca się do gwaranta o wypłatę środków z podstawowego zabezpieczenia.
W projekcie przyjęto (art. 6 ust. 2), że marszałek, po otrzymaniu zgłoszeń klientów, przeprowadza postępowanie mające na celu ustalenie zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń oraz spełnienie przesłanek, o których mowa w art. 4 ust. 1-4. Sprawa wydaje się stosunkowo prosta w przypadku roszczeń o zwrot wpłaty w razie niedojścia imprezy do skutku. Komplikuje się, jeżeli klient żąda zwrotu części ceny imprezy i trzeba oszacować, jaka część ceny niezrealizowanej w pełni imprezy powinna być klientowi zwrócona. Sprawa może stanowić spór pomiędzy klientem a niewypłacalnym organizatorem turystyki. W praktyce często następuje w takim przypadku żądanie przez gwaranta przedstawienia wyroku sądu (gdy nie było możliwe ugodowe załatwienie sprawy). Marszałek prowadzący postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń nie pełni funkcji sądu. Ta okoliczność powinna być uwzględniona w projekcie ustawy.
Polska Izba Turystyki podziela wyrażoną w czasie ostatniej debaty w Domu Chłopa w Warszawie w dn. 07.08.2012 krytyczną opinię, że przyjęty w § 8 ust. 12 termin określania przez ministra wysokości składki do funduszu (do 10 grudnia) jest oderwany od realiów gospodarki turystycznej. Biura podróży powinny znacznie wcześniej poznać ten element kosztów swojej działalności.
Z poważaniem
Paweł Niewiadomski
Prezes Polskiej Izby Turystyki